Hemşin Puşisi ve Hemşin Çorabı
|
HEMŞİN PUŞİSİ ve HEMŞİN ÇORABI
Hemşin kadınının geleneksel kıyafeti ve simgesi olan puşi ve hemşin çorabı, Hemşin'in tarihi kadar eskidir. Puşi, yemeninin üzerine ince şerit şeklinde sarılan uzun bir eşarptır. Alnın orta yerinde düğüm yapılarak şişirilir. Uzun kalan kısımları arkadan sarkıtılır. Karışık desenli olduğu gibi turuncu, mor, kırmızı gibi parlak renklerde olanlar da vardır.Hemşin çorabı çok eski bir gelenek Hemşin çorabı. Yıllardır kuşaktan kuşağa aktarılan bir kültür. Özel bir uğraş gerektiriyor ama bunun için kursa gidilmiyor. Gidilse de bu kadar güzel yapılamaz zaten. Bunun için ancak bilen birisine bakarak, heves edip uğraşmak gerekiyor. Hemşin çorabı çeşitleri temelde iki ve tek telli diye ayrılıyor. Tek telli yani renksiz olanlar genelde erkek için ve boyları fazla uzun olmuyor. Kadın çoraplarının da kısa olanı vardır, ama genelde uzun. Eskiden doğal boyalarla boyanan ve yün iplerden yapılan çoraplar günümüzde daha çok orlon iplerle aynı geleneksel desenlerde örülmekte.
Hemşin kadınının geleneksel kıyafeti olan puşi; canlı, renkli, ipek örtü altında kenarları oyalı, özel bir bağlanma şekliyle kullanılır. Hemşin tarihi kadar eski olan bu geleneksel kıyafetin, ne zamandan beri kullanıldığı konusunda sağlıklı bir bilgi yoktur. Ancak Hemşinlilerin Karadeniz Bölgesine gelişleri daha çok efsanelere ve seyyahların anlattıklarına dayandırılmaktadır. Hemşinlilerin Orta Asya'dan gelen Türkmen halkı olduğu ve Doğu Anadolu'ya (Kars-Erzurum) yerleştikleri ve oradan da Hemşinlilerin anlattıklarına göre Erzurum-Kars bölgesinden Hemşin bölgesine geldikleri söylenmektedir.
Yörük ve Türkmenlerin bilinen tarihinden beri kullanılan bu kıyafet, Uzak Doğu Asya'dan Avrupa'ya kadar birçok bölgede farklı olarak kullanılmıştır. Neticede Hemşinliler bu bölgeye isimleri ile birlikte geldiğinden beri geleneklerini de bırakmamışlardır.
Hemşin Halkının yaşlı insanlarından ve bilirkişilerinden alınan bilgilere göre Meşrutiyet döneminden Cumhuriyet döneminin 1920-1930 yıllarına kadar Hemşinliler, tarlalarında ektikleri kendir bitkisinden elde ettikleri iplikten her evde bulunan keten örme atölyelerinde başlarına taktıkları puşileri dokumaktaydılar. 1940 yıllarından itibaren dokuma sanayinin gelişmesi ile Hemşin Puşileri Bursa'da üretilerek örülen ipek malzemesinden temin edilmeye başlandı ve 1960 yılına kadar devam etti. Günümüzde ise ipek kumaşından elde edilen puşiler İran'dan gelmektedir.
Günümüzde kısmen kullanılan Hemşin Çorabı ile kullanılmayan bel kuşağı önemini kaybetmesine rağmen, Hemşin Puşisi hala geleneksel yapısını korumaktadır. Bu giyim tarzı tüm orijinalliğini koruyarak devam ettirilmektedir. Bu baş donanımı, Hemşinlilerin milli kıyafeti denilecek derecede özel bir tarzdır ve önemlidir. Batı Hemşin kültürü diyebileceğimiz endemik nitelikleri fazla olan kültürün bugüne kadar korunarak değişime uğramayarak gelmesinde Batı Hemşin coğrafyasının haşinliği ve ulaşılamazlığı etkili olmuştur.
|
